هەل و پاشهاتەکانی کشانەوەی ئەمریکا بۆ عێراق و هەرێمی کوردستان چ دەبێت

 بەشی نێودەوڵەتی: لەگەڵ نزیکبوونەوە لە کۆتایی ڕاسپاردەی سەربازیی ئەمریکا لە عێراق(OIR) لە سێپتامبێری 2025دا، کارناسانی توێژینگەی "ئەنجومەنی ئاتلانتیک" بە ورووژاندن و وەڵامدانەوەی 10 پرسیاری گرینگ لەوبارەیدا، هەوڵیان داوە هەل و پاشهاتەکانی ئەو ڕووداوە لێک بدەنەوە:

1. داهاتووی هاوکاریی ئەمنی ئەمریکا و عێراق؟

ـ عومەر نەیداوی و ئالینا ڕۆمانسکی: بە کۆتایی ڕاسپاردەی سەربازیی ئەمریکا لە عێراق، هاوکارییەکان بۆ چوارچێوەیەکی ئەمنیی دووقۆڵە دەگوازرێتەوە و ئەم ڕەوتە دەرفەتێکە بۆ قووڵ‌بوونی پەیوەندییەکان لە بوارگەلێکی وەک گۆڕینەوەی زانیاری، راهێنان، بەرەنگاربوونەوی تیرۆریزم و ڕیفۆڕمی کەرتی ئەمنیی عێراق.

2. پەیوەندییە گشتییەکانی ئەمریکا و عێراق چ گۆڕانێکی بەسەردا دێت؟

ـ عەباس کازم و ڤیکتۆریا جی. تایلۆر: کۆتایی ڕاسپاردەی سەربازیی ئەمریکا لە عێراق، بە مانای گەڕانەوەی بەشێک لە سەروەریی عێراق و کۆتایی ڕاستەوخۆی بەشداریی سەربازیی ئەمریکا لەو وڵاتەیە. ئەم بابەتە دەتوانێ ڕێگا بەڕووی پەرەستاندنی هاوکارییە ئابووری و سیاسییەکان بە تایبەت لە کەرتی وزەدا بکاتەوە.

3. ئەنجامی ئامادەبوونی سەربازیی ئەمریکا لە عێراق

ـ یەروان سەعید و ئالینا ڕۆمانۆسکی: ئەنجامەکانی ئامادەبوونی ئەمریکا دژوازن: ڕووخانی سەدام، شکستی داعش و تۆکمەی هەرێمی کوردستان لە لایەک و ناسەقامگیری، توندوتیژیی تایفەیی و دزەی بەربڵاوی ئێران لە لایەکی ترەوە.

4. کشانەوەیە یان گواستنەوە؟

ـ ڤیکتۆریا جی. تایلۆر: پەیوەستە بە وردەکارییەکان. لە ئەگەری مانەوەی هەندێک لە هێزەکانی لە چوارچێوەی هاوکاریی دووقۆڵی، ئەو ڕەوتە زیاتر لە "گواستنەوە" دەچێت. بەڵام کشانەوەی یەکجاریی دەتوانێ پێگەی ئەمریکا لە عێراق کەم بکاتەوە.

5. پاشهاتەکان بۆ ئاسایشی ئەمریکا هەمبەر بە ڕادیکاڵیزم

ـ ئانتۆنی فاف و عومەر نەیداوی: کۆتایی ڕاسپاردەی سەربازیی ئەمریکا لە عێراق دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی دزە و پێگەی ئێران لە عێراق و ڕێخۆشکەرە بۆ گەڕانەوەی داعش لە ئەگەری سەرهەڵدانی ناڕەزایەتیی نوێی سوننەکان.

6. کاریگەریی لە سەر بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا لە سووریا

ـ ئیبراهیم عەسیل، ڤیکتۆریا جی. تایلۆر و ئالینا ڕۆمانۆسکی: کۆتایی ڕاسپاردەی سەربازیی ئەمریکا لە عێراق دەتوانێ ئۆپەراسیۆنی دژە داعش لە سووریا لاواز بکات، چونکە عێراق بنکەی سەرەکی لوجیستیکیی ئەمریکا لەو وڵاتەیە. ئەم بابەتە هەروەها دزە و پێگەی ئێران و ڕووسیاش تۆکمە دەکات.

7. ئەمریکا چۆن پێگەی خۆی دەپارێزێت؟

ـ ئالینا ڕۆمانۆسکی: بە تۆکمەی هاوکاریی ئەمنی و پاڵپشتیی لە چاکسازییەکانی عێراق، واشنتۆن دەتوانێ بەردەوام بێت لە کاریگەریی لە سەر بڕیارەکانی بەغدا. دەنا، سەرمایەدانەرییە ئابوورییەکانی ئەمریکاش زیانی پێدەگات.

8. هەڵوێستی سوننە هەمبەر بە کشانەوەی ئەمریکا

ـ عومەر نەیداوی: سوننەکان لە قۆناگە جۆراوجۆرەکان بۆ کۆنتڕۆڵی ڕادیکاڵیزم هاوکاریی ئەمریکایان کردووە. ئێستا ڕوانگەیەکی پراکتیگی‌تریان هەیە. ئەوان نیگەرانی ئەوەن کە لە نەبوونی گەڕەنتیگەلی ئەمنی، بۆ جارێکی تر قوربانیی قەیرانەکانی داهاتوو بن.

9. ڕوانگەی ڕێبەرانی شیعە هەمبەر بەو بابەتە

عەقیل عەباس: بەشێکی گرینگی بلیمەتەکانی شیعە، کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا بە قازانجی بەرژەوەندییکانی ئێران دەزانن، بەلام هاوکات لە پشتبەستنی زێدەڕۆیانە بە هێزی دەرەکیش دەترسن و بە دوای هاوکێشەوەن.

10. پاشهاتەکانی بۆ هەرێمی کوردستان

ـ یەروان سەعید: بۆ کوردەکان، ئامادەبوونی سەربازیی ئەمریکا لە عێراق بەردەوام گەڕەنتییەک بۆ ئۆتۆنۆمی و ئاسایشیان بووە. کشانەوەی یەکجاریی ئەمریکا لە پاش 2026 دەتوانێ هاوکێشەی هێز بە قازانجی بەغدا بشکێنێتەوە و گوشار بۆ سەر هەرێم بەرز بکاتەوە. چارەنووسی پەیوەندییەکانی هەولێر- بەغدا پەیوەست دەبێت بە شێوەی هەڵسوکەوتی دەوڵەتی ناوەندی پاش کشانەوەی ئەمریکا.